Niello
Agrostemma githago
Caryophyllaceae
Àutri noum : Courouno-di-blad, Pebreto, Barbudo, Nialo, Aniello.
Noms en français : Nielle, Nielle des blés.
Descripcioun :Erbo pulèu grando que trachis dins li blad e que fai de poulìdi flour roso.
Usanço :Li grano de niello soun empouisounanto, ço que dounavo, à passa tèms (avans la criblo di gran), de farino qu'èron pas manjadisso (farino nielado). Pèr acò la nielo èro levado di champ avans o dóu tèms di meissoun : "Iéu me rapelle que me mandavo moun pèro, ère pichouno ! -Vai ciéucla un pau aquéu caire de blad -De que fau leva ? - De nielo", me disié ! O peréu : "Meissounavian l'espéuto à la fauciho, e levavian aquéli planto que i'avié dedins... La nielo fasié de grano negro" (G. Gabinel e J. Chapus in O. Madon, op. cit., p. 127).
Port : Grando erbo
Taio : 0,3 à 1 m
Fueio : óupousado
Tipe bioulougico : Teroufite
Cicle bioulougico : Planto de l'an
Gènre : Agrostemma
Famiho : Caryophyllaceae
Coulour de la flour :
Roso
Petalo : 5
Ø (o loungour) flour : Pancaro entresigna
Flourido : Printèms
Sòu : Ca
Autour basso e auto :
Pancaro entresigna
Aparado : Noun
Remarco : Champ de cerealo
Liò : Champ
- Meissoun
Estànci : Mesoumediterran à Mountagnard
Couroulougi :
Pancaro entresigna
Ref. sc. : Agrostemma githago L., 1753
Neveirolo
Leucojum aestivum
Amaryllidaceae
Nom en français : Nivéole d'été.
Descripcioun :La neveirolo trachis dins li prado umido ounte flouris d'ouro à la primo o la fin de l'ivèr. Es uno planto forto emé de fueio dreissado e bèn verdo. Fai d'enflourejado de 3 à 7 poulìdi campaneto blanco emé de taco verdo. Isto uno meno procho, Leucojum pulchelum, proun raro, emé de 2 à 4 flour pèr enflourejado e de petalo mai courto (8 à 15 mm).
Usanço :Es uno planto empouisounanto couneigudo desempièi li Gre. Aro se saup qu'agis sus la trasmessioun sinaptico à acetilcoulino. Pèr acò es estudiado pèr lucha contro la malautié d'Alzheimer.
Port : Erbo
Taio : 30 à 70 cm
Fueio : costo paralèlo
Tipe bioulougico : Geoufite
Cicle bioulougico : Planto renadivo
Gènre : Leucojum
Famiho : Amaryllidaceae
Coulour de la flour :
Blanco
Petalo : 6
Ø (o loungour) flour : Pancaro entresigna
Flourido : Printèms
Ivèr
Sòu : Ca
Autour basso e auto :
Pancaro entresigna
Aparado :
Vo
Liò : Prado umido
- Ribiero
- Roubino
Estànci : Mesoumediterran
Couroulougi :
Pancaro entresigna
Ref. sc. : Leucojum aestivum L., 1759